Yvonne is een meisje van 11 jaar dat niet op haar mondje is gevallen. Wie haar bezig ziet met andere kinderen, krijgt medelijden met de kinderen die te maken hebben met haar bazige gedrag. Ze heeft overal het hoogste woord, waar geen speld is tussen te krijgen. Als andere kinderen dat al eens proberen kan ze woedend tegen hen uitvallen, waardoor de kinderen zich schikken naar haar wil. Echte vrienden maakt ze hiermee niet en dit is ook de reden om haar in dagbehandeling op te laten nemen. De vraag is hoe Yvonne geholpen kan worden om zich wat socialer naar andere kinderen op te leren stellen.
Het eerste dat in dagbehandeling opvalt is de angst die onder het schijnbaar stoere gedrag schuilt. Dit is vooral faalangst, Yvonne denkt snel iets niet te kunnen en geeft op als iets niet lukt. Ze is dan wel boos, zoals ze ook boos is als andere kinderen iets doen op een manier die zij niet fijn vindt of als ze zich niet houden de regels die Yvonne in haar hoofd heeft. Yvonne kan dit duidelijk zeggen tegen het andere kind. Ze heeft dan niet altijd door dat het voor het andere kind niet duidelijk is. Ook kan ze van slag zijn als in een groepsgesprek iedereen om haar heen begint te praten en niemand naar haar lijkt te luisteren. Dat degene met wie ze praat wel naar haar luistert valt haar dan niet op. Als Yvonne boos is, uit ze dit door te gaan schreeuwen. Dit doet ze tegen mensen of kinderen die op dat moment in haar nabijheid zijn. Deze mensen of kinderen hoeven evenwel niks met de situatie van doen te hebben.
Afgesproken wordt dat Yvonne in deze situaties een rustige plek mag opzoeken, waar ze op adem kan komen. Op momenten dat ze een rustige plek heeft opgezocht, heeft Yvonne het nodig dat ze eerst haar verhaal kan vertellen. Hierbij vertelt ze waarom ze bijvoorbeeld boos is. Ook kan ze vertellen, dat ze iets heeft mee gemaakt wat haar niet lekker zit. Door hier aandacht aan te geven en haar vervolgens positief te benaderen lukt het haar vaak om terug te keren naar de situatie. Yvonne wil zelf leren om terug te keren naar de situatie waarin ze een emotie op ongepaste wijze heeft geuit. Op het moment dat een pedagogisch medewerker haar hierop aanspreekt, wil ze hier in eerste instantie niets mee. Wanneer deze zegt te weten dat het voor haar lastig is en dat ze dit moet leren, staat ze er voor open. Bij een sport en spelclubje helpt het haar om na de rust in de meidenkleedkamer nog even langs de kant te zitten en naar de andere kinderen te kijken, voordat ze weer mee gaat doen met de activiteit. Na verloop van tijd lukt het Yvonne steeds beter om bij het sport en spelclubje te blijven. In het begin werd zij na vijf minuten al boos. Later komt het soms zelfs voor dat ze niet boos wordt tijdens het sport en spelclubje of andere activiteiten.
In deze casus zien we dat het sociale verkeer voor kinderen niet gemakkelijk kan zijn. Kinderen hebben een vluchtheuvel nodig, een veilige plek, waar ze op adem kunnen komen en weer een nieuwe start kunnen maken om verder deel te nemen aan de sociale omgang. Deze plek moet ze worden gegund, ze moeten toestemming krijgen om zich als dat nodig is aan activiteiten te kunnen onttrekken. Zonder zo’n vluchthaven raken ze in paniek en maken dan ongelukken die met meer rust en begeleiding te voorkomen waren geweest.
-------------------
Publicaties van Peter van der Doef
